Ludwig Hohl (9 Nisan 1904 – 3 Kasım 1980)
Tırmanış
Ludwig Hohl’a ait olan Tırmanış isimli roman, yazarın Türkçeye çevrilen ilk kitabıdır. 1904 doğumlu İsveçli yazarın birçok kitabı yurtdışında bu kadar bilindikken ülkemize bu denli geç gelmesi, kendi adıma, şaşılacak bir durumdur.
“Ama uçurumlar var.”
“Tek yapman gereken şey aşağı bakmamak.”
Romanın konusu adından da anlaşılabileceği üzere dağcılık üzerine. İki arkadaş Alp Dağlarına tırmanışa geçiyorlar, okur da başlangıçtan itibaren onlara eşlik ediyor. Okumaya başlamadan önce kitapta daha çok eylem ve konuşma olacağını düşünmüştüm ama aksine, kitabın tasvirlerden ve iki karakterin iç dünyalarında yaşadıklarından oluştuğunu gördüm. Olan biteni uzun uzun betimlemeyi tercih eden yazar, okuyucuya karakterlerin nasıl bir ortamda bulunduğunu hayal ettirmiş, onları yalnızlığın ortasına nasıl da acımasız bir şekilde bıraktığını her kelimesinde karşıya hissettirmiştir. Açıkçası ben okurken gerildiğimi ve yer yer kendimi o hiçliğin içinde hayal ettikten sonra nefes alırken zorlandığımı itiraf etmeliyim.
“…gökyüzünün önünde yatan dağ sırtlarının hiçbiri, apaçık değildi, görünen yalnızca davetkar bazı çıkıntılardı. Sıradağın sonsuzlukla birleşen devasa kaya gövdeleri orada toplanmıştı. Bütün dünya, dumanı tüten bir kazandı, dehşetengiz ve insanüstüydü, çıkan tek ses, bağıran Ull’un sesiydi.”
Kitabın içinde birçok zıtlığa yer verilmiştir. İki arkadaş olan Ull ve 23 yaşındaki Johann birbirlerinden tamamen farklı karakterlere sahiptirler. Birisi iyi bir dağcıyken, diğeri bu işte kötüdür. Karakterler arası zıtlıkların yanı sıra ölüm-yaşam, vazgeçmek-devam etmek, sıcak-soğuk, kazanmak-yenilmek gibi zıtlıklar her sayfada hissedilebilmektedir.
“…merhamete ve şefkate dair hiçbir şey bahşedilmemişti onlara…”
Romanın geri kalanı ise beni olduğum yerde üşüten bir gerilimden ibaret. Sizler için macera dolu, düşündüren bir okuma serüveni olacağını düşünüyor, özellikle dağcılığa meraklı olan okurların kitaptan ayrı bir haz alacağını tahmin ediyorum. National Geography’den bir dağcılık belgeseli izliyor gibi hissettiren bu kitap hakkında söyleyeceklerimi bu cümlelerle sınırlandırmaktayım çünkü geri kalanı okuyup akışına kapılacağımız olaylarla dolu.
“Dağlara sahipti şimdi, daha doğrusu dağlar ona sahipti.”
Not: Kitabın sonunda çok şaşırmış ve beklemediğim bir şekilde bittiği için garip bir haz almıştım, bakalım siz ne düşüneceksiniz J
Romanı Almanca aslından bizler için çeviren Levent Alarslan’a da teşekkür ediyorum.
“Filozof ve yazar Ludwig Hohl’un Tırmanış’ı, kurgusal dağcılık edebiyatının kilometre taşlarından biri.”
– Charles Mori, Neue Zürcher Zeitung
“Hohl gereklidir, bizlerse tesadüfiyiz. Biz insani olanı belgelendiririz, Hohl ise onu belirler.
– Friedrich Dürrenmatt
